Deney

Zaman içerisinde, insanların şiddet eğilimini ölçmek için deneylerin tasarlanıp hayata geçirildiğine rastlanır. Örneklem gönüllülerden oluşur. Çoğu zaman gönüllü olmalarının sebebi paradır. Bir yere belirli bir süreliğine kapatılan kişilerden, deney kurallarına uymaları ve şiddetten uzak bir yaşam sürmeleri beklenir. Tabi ki bu deney için en uygun yer olarak hapishaneye karar verilir. Atfedilen roller de mahkum ve gardiyandır. Kura ile karar verilen roller oynanmaya başlandığında çok kısa sürede adı ister ego olsun ister psikolojik alt yapı, bireylerin istisnasız hepsi eninde sonunda şiddet eğilimi gösterir. Işık yanıp da deney kesilince, insanın kendisi bile inanamaz bir başka insana zulmedip öldürdüğüne…

Işık yanar, deney için yapılan anlaşmalar, şiddet içeren davranışlarından dolayı feshedilir. Ancak yalnızca bir kişi parasını alır. ‘En çok şiddette bulunan kişi’. Diğer tüm kuralları ihlal etmemek adına şiddet uygulayan tek gardiyandır çünkü.

Aslında birilerini bir yere kapatmaya ne hacet? İnsan gözlemciliği yapılabilir, doğal yaşamlarında. Biraz yükseğe çıkıp, insanlar nasıl yaşıyor, ne yiyor, ne içiyor, nasıl çiftleşiyor, ne konuşuyor, birbirlerine nasıl davranıyor ve bu davranışların altında ne yatıyor diye gözlemlenebilir. Ve tüm gözlemler bir araya getirildiğinde, varoluştan bugüne değişenin, insan olmadığı anlaşılabilir. İnsanın geliştirdiği teknoloji ve yazılı insan haklarını, insan evriminin gelişimiymiş gibi düşünemeyiz. Bu gelişimin içinde, kişi çırılçıplak ortada bırakıldığında ancak anlarız ne derece evrildiğini.

-Hala evrimsel açıdan maymunlardan üstün olduğumuzu düşünüyor musun?

-Evet. Çünkü hala bu konuda bir şeyler yapabiliriz.